श्रद्धा

 डोस्क्याला शॉट

परवाच कोल्हापूर जिल्ह्यातील बाजीप्रभू आणि मराठा मावळे यांच्या गनिमांबरोबर झालेल्या निकराच्या लढाईनं पावन झालेल्या पावनखिंडीला भेट देण्याचा योग आला. त्या पवित्र स्थळी माथा टेकून अश्रू ढाळले. स्मारकाचे काम दगडी असून खाल पर्यन्त एकशे पस्तीस पायऱ्या उतरून गेल्यावर खिंड येते. वाकून पाहिल्यावर मन अचंबित होतं. कसे लढले असतील हे वीर. किती श्रद्धा असेल त्यांची आपल्या राजापोटी. किती जिगर असेल त्यांच्यापाशी. असे अनेक प्रश्न घोंघावत आणि मन भारावून परत वरती यायला होतं.

आम्ही सर्वजण अशाच मनःस्थितीत दगडी पायऱ्या चढून वरती आलो.

तर अगदी मुख्य प्रवेशाच्या बाजूला बाकावर बसलेल्या एका स्वच्छ वयस्क मावशीने 'नमस्कार' म्हणून आम्हाला साद घातली. मावशी अगदी प्रसन्न होत्या. हसतमुख होत्या. चेहऱ्यावर समाधान झळकत होतं. 'कशी वाटली पावनखिंड. स्वच्छता ठीक वाटली ना' मावशीने प्रसन्न पणाने प्रश्न केला.

'खूप छान आहे मावशी. स्वच्छता तर अप्रतिम. तुम्ही करता वाटतं स्वच्छता' मी म्हणालो. 'हो. मीच बघते सगळं' असं त्या म्हणाल्या तेव्हड्यात मी पैसे देण्यासाठी खिशात हात घातला. तशा त्या जवळ जवळ ओरडल्याच 'अहो मी काय पैसे मागत नाय तुमच्यापाशी. मी चाकरी करते ग्रामपंचायतीची. मला चांगला पगार हाय.'

'मग तुम्ही स्वच्छतेबद्दल का विचारलं' मी म्हणालो.

'काका, हे माझं मंदिर हाय. या राजानं एव्हडं काय करून ठेवलंय आपल्यासाठी की त्याच्या पुढं आपल्या चमडीच्या पायघडया घातल्या तरी पुरं पडणार नाय. आणि मावळ्यांचं बलिदान किती मोठ्ठ. किती जीवाचं रान करून लढले असतील ते आपल्या राजासाठी. ह्यो राजा हुता आणि जीवाला जीव देणारे मावळे होते म्हणून तुमी आमी इथं उभं हाय. किती उपकार हाय त्यांचं आपल्यावर. मग मला सांगा मी त्याच श्रद्धेने माझी चाकरी करू शकत नाय. अवो किती भाग्यवान मी, मला ही पवित्र जागा स्वच्छ करायला मिळतीय. माझ्या एव्हडं भाग्यवान या जगात कोणीच नाय. कोणीच नाय'

असं म्हणत मावशी खराटा आणि झाडू उचलून चालू लागल्या.

आम्ही कितीतरी वेळ त्यांच्या पाठमोऱ्या, प्रसन्न देहाकडे पहात बसलो. क्षणभर वाटलं त्या चालतायत तिथली माती कपाळावर लावावी.

गोष्ट लहान आहे पण डोस्क्याला शॉट आहे 

विचार करा हवं तर नाहीतर सोडून द्या 🤔

आनंद वेदपाठक